Czy wiesz, kim jest ekshibicjonista? Jakie zachowania seksualne wywołują u niego podniecenie i czy ekshibicjonizm podlega leczeniu (w formie psychoterapii lub klasycznej farmakoterapii)? Wyjaśniamy!
Czym dokładnie charakteryzuje się ekshibicjonizm? Jakie wyróżnia się rodzaje ekshibicjonizmu i czy zawsze są to zaburzenia seksualne? Czy można je leczyć? Jeśli chciałbyś poznać odpowiedzi na te pytania, dobrze trafiłeś. W naszym artykule znajdziesz informacje na temat publicznego obnażania się.
Czym jest ekshibicjonizm seksualny?
Czym dokładnie jest ekshibicjonizm seksualny? Jest to rodzaj parafilii, czyli zaburzenia zachowania na tle seksualnym. Charakteryzuje się osiąganiem satysfakcji seksualnej wyłącznie poprzez prezentowanie swoich narządów płciowych lub aktu masturbacji obcym osobom. Stan ten dotyka głównie mężczyzn. Kobiety zachowania ekshibicjonistyczne prezentują zwykle jedynie jako jeden z przejawów bardziej złożonego problemu psychicznego (np. schizofrenii albo zespołu otępiennego). Niezależnie od przyczyn, najczęściej jako widzowie wybierane są osoby płci przeciwnej, które nie spodziewają się tego, co zobaczą. Najbardziej podniecające dla ekshibicjonisty jest właśnie zaskoczenie, lęk i szok wywołany u przypadkowych widzów. Nie jest on jednak zainteresowany rozpoczęciem współżycia seksualnego z nimi.
Ekshibicjonizm, czyli regularne obnażanie się
O ekshibicjonizmie w pełni można mówić jednak dopiero wówczas, gdy zachowania związane z pokazywaniem własnych narządów są demonstrowane regularnie (albo w sposób nawracający) przez okres minimum 6 miesięcy. Zaburzenie diagnozowane jest również u osób, które nie obnażają się w miejscach publicznych, ale czują silną potrzebę rozbierania się przed obcymi i fantazjują na ten temat podczas masturbacji.
Streaking i anasyrma
Z ekshibicjonizmem wiązać można również streaking oraz anasyrmę, choć te dwa pojęcia oznaczają już nieco inne zachowania. Streaking polega na wbieganiu nago na imprezę masową, a następnie jak najdłuższym uciekaniu przed policją i ochroną. Z kolei anasyrma to wywodząca się jeszcze z czasów staroegipskich praktyka dobrowolnego prezentowania swoich narządów płciowych przez kobiety.
Przyczyny ekshibicjonizmu
Nie ma jasnych powodów tego, dlaczego u niektórych osób objawia się ekshibicjonizm. Badacze nie wiążą jego przyczyn z żadnym wykonywanym zawodem, poziomem wykształcenia czy też środowiskiem, z jakiego wywodzi się dana osoba. Zauważają jednak, że zachowaniom typowym dla tego zaburzenia sprzyjać mogą traumatyczne doświadczenia takie jak molestowanie w okresie dzieciństwa, przedwczesna inicjacja seksualna lub doświadczona przemoc. Ekshibicjonizm może również pojawić się u osób, które mają niskie poczucie własnej wartości. Kiedy czują się one lekceważone i traktowane niepoważnie – wywoływanie szoku i lęku u przypadkowych przechodniów przywraca im poczucie siły i sprawczości.
Inne powody zachowań ekshibicjonistycznych
Jako powody zachowań ekshibicjonistycznych podaje się również przyczyny mechaniczne (urazy głowy) lub zdrowotne (ADHD, wysokie stężenie testosteronu). Ekshibicjonizm może być wreszcie efektem procesów miażdżycowych w mózgu lub guzów mózgu (zwłaszcza jeśli pojawia się u starszych mężczyzn).
Kary za ekshibicjonizm seksualny
W wielu krajach ekshibicjonizm jest karany prawnie. Również w Polsce za publiczne obnażanie narządów płciowych grozi wiele kar. Najlżejszą z nich jest mandat karny lub nagana. Mogą również zostać nałożone: kara aresztu, grzywny w wysokości do 1500 zł lub ograniczenia wolności. Jeśli dana osoba obnaża się i masturbuje przed dziećmi lub młodzieżą, która nie ukończyła 15. roku życia, kara wzrasta – może wynieść nawet 12 lat pozbawienia wolności.
Ekshibicjonizm internetowy a emocjonalny
Poza ekshibicjonizmem seksualnym wyróżnia się również ekshibicjonizm emocjonalny i internetowy. Charakteryzuje je dzielenie się przez daną osobę swoimi myślami, przeżyciami, planami lub kłopotami z obcymi ludźmi. Opisy są zwykle bardzo szczegółowe, a u słuchaczy wywołują dyskomfort, zakłopotanie, a nie rzadko prowadzą również do emocjonalnego szantażu. Warto przy tym wspomnieć, że z dwóch wymienionych rodzajów, internetowy ekshibicjonizm jest łatwiejszy do opanowania – zwłaszcza jeśli realizuje się go jedynie w formie prowadzenia bloga. Dużo trudniej z kolei ukrócić zwierzenia przeprowadzane bezpośrednio osobiście, bo ekshibicjonista nie przejmuje się odmowami. Wywoływanie zażenowania, a nawet lęku u słuchaczy, tak jak w przypadku ekshibicjonizmu seksualnego, sprawia mu przy tym dodatkową przyjemność (choć często nieuświadomioną).
Leczenie ekshibicjonizmu
Choć trudno namówić osobę zmagającą się z tym problemem na poddanie się terapii, ekshibicjonizm można skutecznie leczyć. Zwykle postępowanie medyczne obejmuje szeroką diagnostykę, która ułatwia ustalenie przyczyn. Następnie łączy się psychoterapię, farmakoterapię, techniki relaksacyjne oraz awersyjne (mają sprawić, że leczony pacjent zacznie odczuwać niechęć do obnażania się). Efektem terapii jest nauczenie pacjenta rozpoznawania, kiedy zbliża się silna potrzeba obnażenia się i jak skutecznie ją kontrolować. Skuteczność terapii w dużej mierze zależy jednak od współpracy osoby leczonej – im większą wagę do terapii przyłoży pacjent, tym szybciej osiągnie zadowalające rezultaty.
Ekshibicjonizm jest ogólnym pojęciem oznaczającym publiczne obnażanie się – dotyczące zarówno sfery seksualnej, jak i emocjonalnej. Ekshibicjonista czerpie przyjemność i satysfakcję z wywoływania u innych szoku, niepokoju i lęku spowodowanych obnażaniem się. Zaburzenie to można leczyć za pomocą terapii.
Zobacz także:
