Wokół tematu stosowania antykoncepcji awaryjnej narosło sporo szkodliwych mitów, które sprawiają, że sporo kobiet obawia się i rezygnuje ze skorzystania z tej metody zapobiegania zajścia w nieplanowaną ciążę. A tymczasem, poprawnie stosowana, jest ona bezpieczna i skuteczna. Poznaj fakty i mity na temat tabletki “dzień po”.
Czym jest i jak działa antykoncepcja awaryjna?
Działanie tabletki “dzień po” polega na zapobieganiu zapłodnieniu poprzez hamowanie lub opóźnienie owulacji, czyli uwalnianiu komórki jajowej przez jajniki. Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych:
- EllaOne – zawiera substancję czynną octan uliprystalu, który opóźnia lub hamuje uwalnianie komórki jajowej. Badania dowodzą, że po zażyciu tabletki z octanem uliprystalu można zablokować owulację właściwie tuż przed jej nastąpieniem;
- Escapelle – substancją czynną jest lewonorgestrel, który podobnie jak octan uliprystalu, hamuje lub opóźnia owulację. Niedawno jeszcze uważało się, że lewonorgestrel powoduje zagęszczenie śluzu szyjkowego i uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy – najnowsze badania dowodzą, że prawidłowości takiej nie ma.
Kiedy i jak można zastosować antykoncepcję awaryjną?
Wskazaniami do zastosowania antykoncepcji awaryjnej są dwie sytuacje. Możesz ją przyjąć:
- po odbyciu niezabezpieczonego stosunku płciowego – czyli nieużyciu żadnej metody antykoncepcji;
- gdy masz podejrzenia, że stosowana metoda antykoncepcji mogła zawieść – tabletka została przyjęta zbyt późno lub pominięta, nastąpiło przerwanie ciągłości powłoki prezerwatywy, wysunęła się wkładka wewnątrzmaciczna itp. Wszystkie te sytuacje mogą zakończyć się niechcianą ciążą.
Skuteczność antykoncepcji awaryjnej zależy od różnych czynników, z których najważniejszym jest czas, w jakim została przyjęta po odbyciu stosunku seksualnego. Należy pamiętać, że przyjęcie tabletki “dzień po” po niezabezpieczonym stosunku musi mieć miejsce w ściśle określonym czasie:
- tabletka Ellaone – tabletkę należy przyjąć w czasie 120 godzin po odbyciu stosunku płciowego – wtedy jej skuteczność wynosi nawet 99,1%;
- Escapelle – ta tabletka awaryjna musi zostać zażyta w czasie 72 godzin po stosunku. Skuteczność tabletki Escapelle wynosi do 99,4%.
Skuteczność antykoncepcji awaryjnej jest więc wysoka. To, czy lekarz przepisze Ci receptę na tabletkę Ellaone, czy Escapelle, zależeć będzie więc od czasu, jaki upłynął od stosunku, a także m.in. od tego, czy karmisz piersią. Przy karmieniu piersią poleca się bowiem stosować tabletkę Escapelle.
Najpopularniejsze mity na temat antykoncepcji awaryjnej
Wiesz już czym jest i jak działa tabletka dzień po. Wiesz także jaki jest maksymalny czas od stosunku do zażycia tabletki oraz jaka jest jej skuteczność. Teraz czas na to, abyś dowiedziała się, czym nie jest tabletka “dzień po” i jakich skutków stosowania antykoncepcji awaryjnej nie musisz się obawiać oraz czy lekarz ma prawo odmówić Ci wystawienia recepty na tabletkę.
Mit: antykoncepcja awaryjna to metoda wczesnoporonna
Nie, to nie jest prawda. Celem stosowania awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych jest opóźnienie lub zahamowanie owulacji. A skoro nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, to nie dochodzi ani do jej zapłodnienia, ani zagnieżdżenia się zarodka wewnątrz błony śluzowej macicy. Brak zarodka oznacza brak ciąży – zastosowanie antykoncepcji awaryjnej służy opóźnieniu owulacji i nie ma nic wspólnego z metodami wczesnoporonnymi.
Mit: antykoncepcja awaryjna nie jest legalna
Jako metoda zapobiegania niechcianej ciąży, antykoncepcja awaryjna jest w Polsce w pełni legalna, a jej stosowanie nie stanowi wykroczenia.
Mit: zażycie tabletki “dzień po” może powodować późniejsze problemy z zajściem w ciążę
Tabletka “dzień po” jako metoda zabezpieczenia przed zajściem w niechcianą ciążę nie powoduje stałych zmian w drogach rodnych kobiety. Zawiera syntetyczne substancje hormonalne działające wyłącznie w czasie danego cyklu miesiączkowego. Od następnego cyklu miesiączkowego możesz bez obaw starać się o dziecko.
Podobnie jak wszystkie inne farmaceutyki, także tabletka “dzień po” może wywołać działania niepożądane. Skutki uboczne tabletki to między innymi zawroty głowy, bóle brzucha, bóle głowy, nudności czy wymioty. Opóźnić się może także krwawienie miesiączkowe. Wszystkie skutki uboczne szybko jednak ustępują, a ich nasilenie jest umiarkowane.
Należy jednak wiedzieć, że tabletki “dzień po”, podobnie jak tabletki antykoncepcyjne lub wkładki wewnątrzmaciczne, nie stanowią żadnego zabezpieczanie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Mit: tabletka “dzień po” nie może być stosowana w czasie karmienia piersią
Kobiety w okresie laktacji mogą przyjąć tabletkę “dzień po” – przeznaczona jest dla nich Escapelle, której składniki nie przenikają do mleka.
Oczywiście nie każda kobieta może stosować antykoncepcję hormonalną – a więc i antykoncepcję awaryjną. Jest ona niewskazana w przypadku kobiet:
- będących w ciąży,
- chorujących na astmę oskrzelową,
- chorujących na nowotwory hormonozależne,
- mających zaburzenia zatorowo – zakrzepowe.
Mit: antykoncepcję awaryjną może przepisać tylko ginekolog
To twierdzenie również nie jest prawdziwe. Po receptę możesz się zgłosić do internisty w Twojej przychodni POZ lub udać na dyżur nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz do lekarza dowolnej specjalności.
Najbezpieczniejszym wyjściem z kryzysowej sytuacji jest jednak skorzystanie z konsultacji online z lekarzem ginekologiem. Zalet takiego wyjścia jest sporo: nie musisz wychodzić z domu i czekać w długiej kolejce pacjentów, konsultacja lekarska jest błyskawiczna i, co zapewne najważniejsza, całkowicie dyskretna. Nie musisz obawiać się krępujących pytań i ciekawskich spojrzeń osób postronnych.
Jak przebiega taka konsultacja? Będziesz musiała odpowiedzieć na kilka pytań, które pozwolą określić najlepszy dla Ciebie rodzaj pigułki oraz wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do jej stosowania. Obejmują one takie kwestie jak Twoje BMI, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, stan zdrowia i karmienie piersią. Potem czekasz już tylko na wynik konsultacji i receptę.
Samą receptę otrzymasz na skrzynkę mailową w ciągu kilku minut, najpóźniej kilku godzin. Będziesz miała wystarczająco dużo czasu, aby ją wykupić i zażyć tabletkę “dzień po” bez obaw o jej skuteczność.
Mit: lekarz może odmówić wystawienia recepty na antykoncepcję awaryjną
Nie, nie może. Powoływanie się na klauzulę sumienia w przypadku wystawiania recept jest niezgodne z prawem. Jeśli spotkałaś się z odmową wystawienia recepty, upewnij się, że lekarz wpisał ją do dokumentacji medycznej, zażądaj wydania odmowy z uzasadnieniem w formie pisemnej i złóż na lekarza skargę w oddziale NFZ.
Mit: farmaceuta może Ci odmówić sprzedaży antykoncepcji awaryjnej
Farmaceutów nie obejmuje klauzula sumienia, zgodnie z polskim prawem do powoływania się na nią mają prawo wyłącznie lekarze, pielęgniarki i położne. Jeśli więc masz ze sobą receptę, a farmaceuta odmawia Ci wydania tabletki, również możesz złożyć skargę.
Podsumowanie
Antykoncepcja awaryjna jest skutecznym i bezpiecznym środkiem zapobiegania niechcianej ciąży stosowanym w sytuacjach, jak sama nazwa wskazuje, awaryjnych. Nie może stanowić regularnej metody antykoncepcji. Tabletka “dzień po” nie jest natomiast środkiem wczesnoporonnym i, podobnie jak inne środki antykoncepcyjne, jest w Polsce całkowicie legalna.
Zobacz także:
- EllaOne czy Escapelle – która tabletka „dzień po” będzie lepsza?
- Tabletka „dzień po” – jak działa antykoncepcja awaryjna?
- Tabletka „dzień po” – co musisz o niej wiedzieć?
- Po jakim czasie działają tabletki antykoncepcyjne? W jakim momencie antykoncepcja hormonalna zaczyna chronić przed ciążą?
- Czy biorąc tabletki antykoncepcyjne, można kończyć w środku?
